عمارت کلاه فرنگی و باغ محتشم (پارک قدس) رشت

باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی یا همان پارک شهر رشت، قدیمی ترین پارک رشتِ که قدمت آن به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می رسه . 

عمارت کلاه فرنگی از جمله آثار دوره قاجاریه شهر رشت هم در ضلع جنوبی باغ محتشم قرار داره و یک بنای چند ضلعیِ که همین مسئله ظاهر زیبایی به ساختمان بخشیده و از یک نواختی نمای بیرون آن جلوگیری میکنه.

نمای بیرون عمارت کلاه فرنگی طوری است که به نظر می رسد این بنا دارای ۳ طبقه است، اما در اصل این بنا ۴ طبقه می باشد. طبقات اول و دوم هر یک دارای دو اتاق است و این اتاق ها هر یک به وسیله پنجره هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می کنند. بلندترین اتاق این عمارت هشت گوش و از هر سو دارای پنجره هایی است که رو به باغ باز می شود و مصالح به کار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.
مصالح به کار رفته در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته ای و پوشش آن از جنس سفال خمره ای تعبیه شده، که در زیر آن سفال هایی جهت عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان قرار گرفته است. دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالکنی چوبی است که ۶۸ ستون بالکن بام ساختمان را مهار کرده است.
باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی، در گذشته، از محلات کم تردد رشت بوده است و به همین علت محلی برای سکونت تابستانی حکمرانان و فرمان داران بود، اما با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت و خیابان های ارتباطی در کنار این پارک جهت دسترسی به مرکز شهر و احداث بنای استانداری و شهرک بازی کودکان در ضلع غربی این پارک موجب شده تا این عوامل آرامش و سکوت محل و منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.
علت انتخاب نام کلاه فرنگی بر روی این بنا، شباهت فراوانی است که طبقه فوقانی این بنا به کلاه سیلیندری (فرنگی) داشته است.
در سال ۱۳۷۴ این عمارت به مدیریت میراث فرهنگی گیلان واگذار گردید و امروزه از آن به عنوان مرکز آموزش هنرهای دستی استفاده می شود.
این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پارک شهر رشت قدیمی ترین پارک رشت می‌باشد

پارک شهر رشت قدیمی ترین پارک رشت می‌باشد که باغ محتشم نیز نامیده می‌شود و دارای دو بخش مکانیزه و باغ می‌باشد.

قدمت پارک شهر یا باغ محتشم که امروزه پارک اصلی شهر رشت می‌باشد، به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد.

پیشینه باغ محتشم
مالک و بانی اصلی این پارک اکبر خان بیگلربیگی (درگذشته ۱۳۰۷ ه. ق) از مالکان و متمولان طراز اول ایران در عصر ناصری و اجاره دار گمرکات شمال ایران بود. معروف است که غرس نهال‌های این پارک که امروزه درختان تنومندی شده‌اند و نیز خیابان کشی و احداث عمارت تابستانی واقع در آن که معروف به عمارت کلاه فرنگی است، همگی تحت نظارت شخص اکبر خان صورت پذیرفته‌است.

این پارک پس از درگذشت اکبر خان از طریق ارث به تنها دختر زنده مانده او رسید که در حباله نکاح پسرعموی خود صادق خان اکبر محتشم الملک (سردار معتمد بعدی) بود و از این تاریخ به باغ محتشم اشتهار یافت. بعدها در دوره پهلوی این پارک در ازای بدهی‌های مالیاتی به تصرف دولت درآمد و از آن تاریخ به عنوان پارک عمومی مورد استفاده اهالی شهر قرار گرفت.

وسعت اولیه این باغ چندین برابر مساحت فعلی آن بود، ولی رفته رفته با توسعه شهر و خیابان کشی‌های انجام شده از وسعت آن کاسته شد. در سی سال اخیر نیز با احداث بنای استانداری و شهر بازی در محوطه آن، باز هم کوچک‌تر شد که البته به تازگی تشکیلات استانداری به جای دیگری انتقال یافت و قرار است در محل قبلی آن در پارک شهر، ساختمانی جهت کتابخانه ملی رشت تدارک دیده شود. در انتهای این پارک نیز رودخانه‌ای در جریان است که سابقاً برای ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گرفت ولی امروزه به دلیل ریختن فاضلابهای شهری و بیمارستانی به درون آن آلوده و غیر قابل استفاده می‌باشد.

 

قدمت باغ محتشم رشت، به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد

عمارت کلاه فرنگی در باغ محتشم

این عمارت بنایی فاخر و به یادگار مانده از اواخر دوران قاجار است و چون در باغ محتشم ساخته شده از جمله جاذبه‌های دیدنی شهر رشت به حساب می‌آید.

عمارت کلاه فرنگی دارای 4 طبقه است اما از بیرون به نظر می‌آید که 3 طبقه دارد. طبقات اول و دوم هر یک دارای دو اتاق است و این اتاق‌ها هر یک به وسیله پنجره‌هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می‌کنند.

بلندترین اتاق این عمارت هشت‌گوش و از هر سو دارای پنجره‌هایی است که رو به باغ باز می‌شود و مصالح به کار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.

مالک و بانی اصلی پارک محتشم اکبر خان بیگلربیگی بوده است

مصالح به کار رفته در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته ای و پوشش آن از جنس سفال خمره ای تعبیه شده،که در زیر آن سفال هایی قرار گرفته اند که کار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگه داری سفال می باشد.

دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالکنی چوبی است، که 68 ستون بالکن بام ساختمان را مهار کرده، دامنه ساختمان از سر شیرهایی چوبی ساخته شده که به صورت دو پوش است که برای جلوگیری از ریزش برف و باران به داخل ساختمان طول آن را بلند گرفته اند.

این بنا در گذشته محل سکونت تابستانی حکام و فرمانداران شهر بود که با توجه به تغییر شرایط اجتماعی جامعه مورد بهره‌برداری‌های گوناگون از جمله خانه شطرنج شهر- رستوران پارک و غیره گردیده. این عمارت بعدها توسط میراث فرهنگی گیلان تبدیل به مرکز آموزش هنرهای سنتی در سطوح استان شد.

از عوامل تزئینی بنا می‌توان به عواملی چون سرشیرها - اشک های جلو دامنه ی بنا - دستک ها و نرده ی بالکن اشاره کرد.

امکانات موجود در پارک شهر رشت

عمارت کلاه فرنگی، زمین بازی کودکان، زمین های ورزش، نمازخانه، سرویس بهداشتی و مبلمان پارکی، وسایل ورزشی همگانی، کانون پرورش فکری کودکان، آبنما و...

 

وسعت اولیه باغ محتشم چندین برابر مساحت فعلی آن بود، ولی با توسعه شهر از وسعت آن کم شد

  

 در انتهای پارک محتشم رودخانه‌ای در جریان بود که قبلاً برای ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گرفت

  

معروف است که غرس نهال‌های پارک محتشم تحت نظارت شخص اکبر خان صورت پذیرفته‌است

      

باغ محتشم در ضلع جنوبی شهر رشت و در کنار رودخانه گوهر رود در خیابان حافظ قرار دارد

نگاهی اجمالی به رشت و تاریچه ی رشت

تاریخچه رشت

 شهر رشت مانند دیگر شهرهای قدیمی و کهن ، نقطه آغازش به درستی مشخص نیست و مبداء آن نیز با سخنان مجهول و افسانه همراه است .نام رشت اولین بار در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که از مولفی ناشناخته در سال 372- ه ق تالیف گردیده، با صفت ناحیه بزرگ آمده است ، در مورد وجه تمثیه رشت ، نظریه های گوناگون و متفاوتی ارائه گردیده که عمدتا به معنی فرو افتاده قلمداد می گردد . شادروان جهانگیر سرتیپ پور ، محقق نامدار گیلانی در مورد رشت به " در گودی افتاده " اشاره کرده و در دیگر بررسیها نام رشت را مرکب از رش + ت  می دانند که در آن "رش " به معنای وارش یا همان بارانهای ریز و مداوم است که برگرفته از از زبان گیلکی ، یعنی مکانی که در آن بارانهای مداوم می بارد بوده. شهر رشت از القاب متفاوتی در طول تاریخ برخوردار بوده ، مانند : دروازه اروپا ، عروس شهرهای ایران ، شهر باران ، شهر بارانهای نقره ای  و ...

شهر رشت از سال 1004 مصادف با دوران حکومت شاه عباس به عنوان مرکز گیلان انتخاب شده و مرکز معاملات نوغان و ابریشم گردید که در آن زمان محصول اول گیلان محسوب می شد .بعد از آن این شهر مورد توجه مالکان بزرگ ایرانی ، روسی ، یونانی و اروپائی که تاجران عمده نوغان بودند قرار گرفت و پیشرفت چشمگیری کرد .

این شهر زیبا با موقعیت جغرافیائی بین مدار 37 درجه و 1 دقیقه تا 37 درجه 27 دقیقه عرض شمالی و مابین نصف النهار 49 درجه ، 28 دقیقه تا 49 درجه ، 50 دقیقه طول شرقی  با وسعت 1251.603 کیلومتر مربع بزرگترین شهر شمالی کشور  بوده که حدود 9 درصد  وسعت استان گیلان را در برمی گیرد . شهر کنونی رشت در ابتدا قصبه ای بوده در بین دو رودخانه گوهر رود وسیاهرود. واحدهای مسکونی پراکنده در فضای جنگلی و باغهای مرکبات که به دور مساجد یا بقعه ها شکل گرفته بودند به تدریج  هسته مر کزی شهر را تشکیل می دادند . که در آن مبادلات بازرگانی و توسعه بازارهای مختلف در دوران صفویه به اوج شکوفائی و پیشرفت خود رسیده است .

شهر رشت که در دوران کهن کیفیت قصبه ای داشته ،با وسعتی محدود به محلات مختلف تقسیم می گردید  و پیدایش اولین محلات به شکل امروزی در دوران صفویه انجام گردیده که عمده این محلات در اطراف بازار بوده  به طوری که مرکز کار و فعالیت ، داد وستد و حمل و نقل کالاها محسوب می گردید .

از قدیمی ترین مناطق شهر می توان میدان فعلی شهرداری رشت که بقعه آقا سید جعفر در آن قرار داشته  و مرکز حکومتی شهر بود و به پیله میدان معرف بوده است و منطقه کیاب ( سبزه میدان فعلی ) اشاره کرد .

 محله هائی که در دل جنگل و بیشه زارها می توان نام برد عبارتند از : خمیران ، چمارسرا ، پسکیا ، استاد سرا ، صیقلان ، زاهدان ، ساغری سازان ، چهار برادران و سرخ بنده

 از کوچه های قدیمی شهر رشت  می توان کوچه آذر ، آذر مهر ، آصفی ، اوادیس ، اردشیر کسمائی ، انساندوست ، امام جمعه ، طلوع ، کاوه ، مستوفی ، امینی ، انشائی ، پیربازاری ، چینی چیان ، مستشاری و حاتم را نام برد .

خیابانهای اولیه شهر رشت عبارتند از : امام خمینی ( ناصریه سابق) ، شریعتی ( شاهپورسابق) ، اعلم الهدی ( شاه سابق ) و سعدی

  اولین خیابان احداثی، خیابان امام خمینی کنونی بوده که به دستور سرتیپ محمد حسین آیرم ساخته شد.  ضمنا همه خیابانهای ذکر شده به میدان شهرداری که در آن زمان اولین میدان بلدیه ایران و هسته مرکزی شهر بوده ختم می شدند و در زمان آن سردار به شکل امروزی ساخته شده اند . میدان بزرگ دیگر شهر که در مجاورت میدان اصلی شهر قرار داشته سبزه میدان نامیده می شد که این نام نیز به خاطر سبزه زارها و مزارعی بوده که در اطراف این میدان تا محله چمار سرا امتداد داشته .

شهر رشت در گذشته شامل 88 باغ می شد که از باغهای معروف آن می توان به باغ داوود زاده ها ، باغ میکائیل ، باغ مقدم ، باغ سمیعی ، باغ زربافی ، باغ ابتهاج ، باغ حاتم ، باغ ابریشمی ، باغ حافظی و باغ وطن آبادی نام برد . که باغ وطن آبادی تنها باغ بجا مانده از رشت قدیم می باشد که در خیابان معلم قرار گرفته است و در سال 1294 توسط پدر باغبانی گیلان ، شادروان ابراهیم الله وردی وطن آبادی احداث گردید .

نامداران شهر رشت :

آغداشلو ( نقاش و گرافیست ) ، آذربانی ( قناد ) ، ابتهاج ( شاعر ) ، احراری ( عضو آکادمی جراحان بزرگ آمریکا ) ، اشرف الدین ( روزنامه نگار و شاعر) ، بحر العلوم ( از علما و اشراف سادات ) ، بدر طالعی ( پدر تئاتر گیلان ) ، بشرا ( نویسنده و شاعر) ، بهزاد ( پدر زیست شناسی نوین ایران ) ، پور داوود ( ادیب نویسنده اوستا ) ، پور رضا ( آهنگساز و خواننده ) ، پروفسور رضا ( دکترای الکترونیک و دانشمند بزرگ برجسته جهانی ) ، سرتیپ پور ( نویسنده ) ، پروفسور سمیعی ( جراح برجسته مغز واعصاب جهان ) ، مژدهی ( یکی از خیرین ) ، معین ( شاعر و نویسنده ) ، میرزا کوچک خان ( مبارز بزرگ رشتی ) ، میناسیان ( یکی از خیرین ) ، نامجو( دارنده اولین مدال وزنه برداری و رکورد دار جهان در ایران )   .

منابع : رشت در آینه تاریخ – جاذبه های تاریخی ، معماری و فرهنگی رشت

محقق : پیمان بازدیدی تهرانی                                                                                                                                       

خانه فرهنگ گیلان                                                                              

این بنا در محله ی درساغری سازان رشت ودرپشت خانه رحمت سمعیی واقع شده است و از طریق کوچه ای

باریک به گذر اصلی محله مرتبط است.کلیه ی فضا های هم جوار این بنا مسکونی است.ساختمان در جبهه شرقی زمین ساخته شده وقدمت آن حدود100 سال است.بنا دارای حیاطی وسیع با ایوان و شاه نشین مشرف به حیاط است.دیوارهای حیاط آجر وداری قوس بندی هستند.برای جلوگیری از نفوز آب باران بر روی دیوارهای محوطه ی حیاط سطح آن سفال پوش شده است.

 سقف بنا سفالی است ودو لوجنک به طور قرینه بر آن قرار دارد.

 حوضی به شکل دایره وبسیار کوچک درحیاط ودرمحور ایوان قرار گرفته است. باغچه یبه شکل U است وحوض در وسط فرو رفتگی آن قرار دارد .سطح وسیع باغچه ها را چمن ودرختان وگیاهان پوشانده اند .درختانی چون پرتقال ونخل که بیشتر جنبه تزیینی دارند درباغچه دیده میشوند.

 کشیدگی شرقی-غربی ساختمان برای بهره بردن از بهترین کوران ومناسب ترین آفتاب درطول سالاست.

 محوطه سه در ورودی دارد دو در درجبهه شرقی ودیگری درجبهه غربی

برای ورودبه ساختمان دو پلکان کوچک وجود دارد که به طور قرینه در دو سمت ایوان قرار گرفته است.این قرینگی به نوعی در کل پلان بنا به چشم می خورد. هر دو پلکان بعد از ورودی به پاگردی کوچکبه دری میرسند که محل ورود به بخش های داخلی خانه است.پس از عبور از در -در هردوسمت به فضایی مستطیل شکل که فضای تقسیم محسوب می شود می رسیم که به طاقچه های تزیینی پوشیده شده اند. پلکان طبقات در انتهای هر یک از فضاها بطور قرینه قرار گرفته است.

 ساختمان دوطبقه است که درطبقه ی پایین بخش خصوصی ودرطبقه ی دوم پذیرایی ونهار خوری قرار گرفته ا ند. درطبقه دوم اتاقی قرار دارد که به شاه نشین باز می شود وپنجرهای آن داری ارسی زیباییاست.

 نمای ساختمان ترکیبی است از دو رنگ سفید ابی روش . بدنه ی ساختمان با رنگ سفید پوشیده شده وتمام روزنه ها آبی اند . ارسی که ازوسط شاه نشین در طبقه دوم رو به ایوان باز می شود و سه دری است با تزئینات چوبی سیار ظریف وزیبایی ساخته شده هم خوانی کاملی با ایوان و فرم خاص جان پناه ان دارد.جفت ستونها ی وسط ایوان چوبی هستند وسر ستون گچی بر آن فرار دارد.

 این بنای زیبا امروزه مرگز پرورش و ترویج فرهنگ ناب گیلان درتمام زمینه های فرهنگی می باشد.

 محقق: پیمان بازدیدی

منابع: خانه های تاریخی گیلان از دکتر نیکروز مبرهن شفیعی

تاثیر پذیری معماری گیلان از شرایط زیست محیطی

در هر نقطه ای از جهان ، مسکن بومی از چها ر عامل شرایط جغرافیائی و طبیعی زمین ، شرائط اقلیمی ، شرائط اقتصادی و خصوصیات فرهنگی مردم منطقه بیشترین تاثیر را می پذیرد .

در استان گیلا ن که خصوصیت اقلیمی بارز آن اعتدال دما ، رطوبت زیاد هوا و بارش های طولانی است ، نیاز به تکنیکهای خاصی در ساخت ابنیه وجود دارد .

این تکنیکها بعد از رفع نیازهای اولیه ، که سرپناه ، مامن بودن و... می باشد باید به گونه ای می بود که ساکنین را ازدشواریهائی که از تغییرات شرائط طبیعی آب و هوا و اقلیم بوجود می آمد در امان نگاه میداشت. به طور مثال باید از ورود رطوبت بیش از اندازه به داخل محل سکونت جلوگیری می شد و راحت ترین راه دستیابی به این امر ، ایجادکوران در بنا و دفع هوای مرطوب توسط باد بود . فضاهائی که دارای باز شوهای فراوان و حداقل سطوح دیوار بودند در ایام گرم سال که رطوبت نیز به بالاترین حد خود می رسد موجب هدایت راحت باد به فضاهای داخلی بنا می شدند . وجود ایوان یا تلار نیز در بسیاری از مواقع سال بسیار در این خصوص مهم به نظرمی رسید به طوری که شکل گیری ایوانهای سرتاسری در دور بنا ، حکایت از نیاز فراوان به این عنصر دارد .

در جلگه های گیلان که رطوبت آن بسیار زیادتر از سایر نقاط ایران است علاوه بر وجود ایوانهائی در چهار طرف ساختمان ، بنا باید از سطح زمین نیز ارتفاع قابل توجهی می یافت تا بدین وسیله تهویه لایه زیرین ساختمان نیز تامین گردد و حرکت راحت هوا در طبقات مسکونی را امکان پذیر سازد . بنا براین تهویه با جریان باد نه تنها در جدارهای محیطی ساختمان ، بلکه در لایه ها و سطوح مختلف آن نیز صورت می گرفت . در زمستان نیز فاصله میان تیرهای افقی سقف با مواد سبک مانند حصیر پوشیده می شد تا از هدر رفتن گرمای زیر سقف جلوگیری شود .

به دلیل تداوم بارش در اوقات زیادی از سال ، هدایت باران از سطح روی بنا باید به سهولت انجام می پذیرفت زیرا نفوذ رطوبت و باران به مصالح ساختمان آسیب جدی رسانده و موجب تخریب سریع آن می گردید . بنابراین سقفهای چهار شیبه یا کله قندی راهی درست و کار آمد برای دفع راحت نزولات جوی به شمار می آمد . زیرا کج بارانها از هر طرف که به سقف برخورد می کردند به راحتی به سطوح پائین منتقل می شدند . میزان شیب و اندازه سطح مورد نیاز برای سقف نیز با توجه به میزان ، نوع ، شدت و پراکنگی نزولات آسمانی در نقاط مختلف گیلان متفاوت بود به طوری که بتوان با کمترین میزان شیب و سطح ممکن به بالاترین کار آئی مورد نیاز دست یافت .

از آنجاکه رطوبت زیاد هوا ، کوران و جریان باد را در محوطه بنا ( حیاط ) نیز می طلبد ، ساختمان باید از دیوارهای حیاط و از ساختمانهای دیگر نیز به اندازه کافی فاصله میداشت چرا که در غیر اینصورت جریان هوا از روی بامهای بنا و بناهای مجاور صورت گرفته وقسمتهای داخلی ساختمان مستقیما در معرض تهویه هوا قرار نمی گرفت . حداقل این فاصله به شدت و جهت بادهای مطلوب تابستان بستگی داشت . پوشش گیاهی بیش از حد محیط نیز باعث می شد طبقه پائین بنا کمتر مورد تهویه طبیعی قرار گیرد و طبقه دوم برای زیستن در تابستان مناسبتر بود . همچنین بسته به جهت باد مناسب در اوقات گرم سال و نفوذ آن به داخل بنا قسمتهائی مانند توالت و طویله نباید در مسیر کوران باد قرار می گرفتند به طوریکه این قسمتها عموما در غرب بنا و در جهت عمود بر بادهای بهار و تابستان قرارداشتند . استقرار این فضاها در جهت وزش بادهای زمستانی ، مشکلی از نظر ورود آلودگی به درون خانه را بوجود نمی آورد .

 معماری ساختمانهای گیلان با توجه به تاثیر پذیری مستقیم از شرائط محیطی ، دارای وجوه متشابهی است که می توان آنها را اینگونه خلاصه کرد :

1-   پلانهای گسترده وباز و ساختمانهای غیر متمرکز .

2-   ارتفاع گرفتن بخشهای مسکونی از زمین .

3-   قرار گرفتن فضای محصور و محدود در قلب بنا که با تلار و ایوان کاملا احاطه می شد.

4-   وجود ایوان وتلار در یک تا چهار طرف بنا که از مهمترین فضاهای زیستی در منطقه بشمار می رفت

5-   بامهای چهار شیبه باشیبهای تند.

6-   چند لایه ای بودن نماهای اصلی و فضاهای با حداکثر تخلخل در خارجیترین سطح .

7-   تعداد و سطح زیاد پنجره ها در جبهه های فشار و مکش بادهای بهار و تابستان .

8-   ارتباط تنگاتنگ درون و بیرون بنا و محوطه مسکونی .

منبع : معماری خانه های گیلان از سرکار خانم مژگان خاکپور

    تحقیق از : محسن حیدری پهلویان   

نگاهی به پوشاک ، خوراک و مسکن در گذشته رشت

پوشاک:

پوشاک و لباس گیله مردان خطه رشت برمبنای تفکرات اقتصادی ، شرائط اقلیمی و نیازهای مادی و معنوی آنان در ادوار مختلف بوجود آمده و ریشه در فرهنگ و تاریخ سرزمینشان دارد .

پوشاک مردان در دوره قاجار خصوصا در بین سالهای 1280 تا 1290 خورشیدی عبارت بود از ردا ، یاپونچی ، لباده ، شال کمر ، قبا ، چوغا ، باشلق ، سینه پوش و شال کلاه همچنین پا افزار و کفشهای سنتی چون چموش ، گیوه ، نعلین و ساغر. که مورد اخیر نوعی کفش چرمی بدون پاشنه بود که سابقا علاوه بر طلاب و علمای قدیم رشت ، علمای شهر اصفهان هم از آن استفاده می کردند . سازندگان این نوع از کفش که به ساغری دوز شهرت داشتند ، در محله ساغریسازان رشت مستقر بودند .

لباس معمول زنان گیلان نیز شامل : شلیته ، جلیقه ، چارقد ، تنبان ( تومان ، شلوار محلی) ، نقاب ، چاقچور ، روبنده ، پیراهن و چادر چرخی که معمولا از پارچه هائی از جنس : چیت ، کتان ، کرباس و ابریشم دوخته می شدند .

خوراک :

خوراک مردم رشت که یکی از اساسی ترین نیازها به شمار می رود با توجه به شرایط اقلیمی و عوامل زیست محیطی متناسب با ذائقه های مختلف و متنوع مردم منطفه شکل گرفت. و اوضاغ جغرافیائی این خطه از ایران با توجه به انواع خوراکهای متعدد و متنوع که به دست آشپزانی ماهر طبخ می گردید – به قول شادروان دکتر ابدالحسین زرین کوب – سبب شد که سرزمین گیلان مهد زرین هنر آشپزی در تمام ایران تلفی گردد . به طوری که گیلان دارای بیشترین تنوع غذائی در بین استانهای مختلف ایران بوده و از آنجائی که اکثر غذاهای گیلانی با ذائقه اکثر مردم کشور سازگاری داشته موجب گردبده که دستور طبخ غذاهای گیلانی در در بیشتر نقاط ایران مورد توجه مردم قرار گرفته و جزء غذاهای اصلی آنان در سر سفره قرار بگیرد .

مهمترین مواد اولیه در طبخ غذاهای منطقه عبارتند از : برنج ، ماهی ، انواع طیور بومی منطقه ، گوشت گاو و گوسفند ، انواع سبزیجات و حبوبات بومی منطقه و انواع لبنیات

غذاهای آنان عمدتا به دو دسته با گوشت و بدون گوشت تقسیم می شدند که از غذاهای گوشتی میتوان از فسنجان رشتی " انار آغوذ " ، وابیشکا ، سبزی قرمه ، قیمه رشتی و از غذاهای بدون گوشت آن از باقلاقاتق ، سبزی کوکو ، ترشتره ، سیر وابیج ،

براساس تحقیقات احمد علی دوست ، یکی از محققان گیلانی تهیه میرزا قاسمی ، این خورشت محلی و مشهور گیلان منسوب است به قاسم خان والی که در سالهای 1279- 1285  ه ق حکمران گیلان بوده وظاهرا پس از مراجعت از سن پیترز بورگ روسیه در سال 1860میلادی مصادف با 1239 هجری شمسی  به تهیه و مرسوم نمودن این غذا در رشت مبادرت ورزید . خورشت مزبور با بادنجان ، تخم مرغ ، سیر و زرد چوبه تهیه می گردید .غیر از غذاهای مزبور ، تهیه انواع آش مرباجات ، ترشیجات ، شیرینی و حلوا نیز مرسوم بوده . همچنین پخت انواع نانهای سنتی و ماشینی و نانهای خانگی و بومی مانند: نان برنجی که به زبان محلی به لاکو شهرت دارد و بیشتر در کوچصفهان تهیه می گردید . همینطور ریختن رشته وخشکار که مرکز آن در رشت و فومن بود.

رستوران های رشت :

رستوران رازقی ، رستوران لوکس بینه ، رستوران هتل کادوس، رستوران تورنگ طلایی، رستوران محرم و...

مسکن:

خانه ها در این سامان ابتدا ساده بود و اهالی برای ساخت آن از وسائل و مصالح موجود در پیرامون خود مانند : چوب ، سنگ ، گل ، لی و نی استفاده می کردند . دیوارهای آن از چوب وگل ساخته شده و برای پوشش بامهای آنها از لی، نی و یا ساقه های خشک برنج  " گالی" استفاده می کردند .

"چپر " ، " پرچین " یا به گویش محلی آن " پرده " و " رمش" مرز و حدود باغها و مزارع اطراف خانه ها را مشخص می کرد و معمولا دروازه ای موسوم به " بلته " محل ورود و خروج را مشخص می ساخت خانه ها به صورت پراکنده و با اشکالی چون :  ایزکومه – اجاردود و چینی ساخته می شدند و سبک معماری آنها اغلب به سبک معماری دوره صفویه بود . با گذشت زمان و پیدایش مصالح ساختمانی جدید در اروپا  و براثر آمدو شد برخی از تجار و بازرگانان به سرزمین مجاور شمالی ایران ، معماری و ساختو ساز در این منطقه در اواخر دوره قاجار دستخوش تغییر و تحول گردید .  بطوریکه آجرهای پخته جای دیوارهای گلی را گرفت و سفال به عنوان  مناسبترین پوشش بام به گالی به کار بسته شد .

از نمونه خانه های بافت و معماری قدیم به سبک خانه های  بومی را میتوان خانه ای کنده شده از روستای رود بنه در هفت کیلومتری لاهیجان که در بوستان ملت رشت بازسازی و نصب مجدد گردیده نام برد که قدمت آن به صد سال می رسد و زیربنای آن 196 متر مربع و معروف است به خانه دار فلکی . و از نمونه خانه های قدیم به سبک معماری مدرن تر و امروزی تر که با آجر پخته و سفال و تزیینات خاص ساخته شده می توان از خانه میرزا احمد ابریشمی ، سید اسماعیل حسینی ضیابری ، میرزا صادق خان اکبر ، حاج محمد علی داوود زاده  و چندین خانه  دیگر را می توان نام برد که از نظر هنر معماری ، نقاشی ، تزئینات و گچ بری ارزش فراوانی دارند .

منابع : رشت در آینه تاریخ – کیوان پندی

محقق :شهرام حقگذار شهیدی

باغ محتشم

این باغ زیبا و دلفریب حدود سال 1250 شمسی یعنی 140 سال پیش توسط اکبر خان بیگلر بیگی با درختان آزاد باغ بندی واحداث گردید که در انتهای باغ خود نیز عمارتی به سبک خانه های شهر باد کوبه شوروی در آن زمان احداث نمود که به عمارت "کلاه فرنگی"معروف گردید. او از این عمارت جهت تفریح وتفرج خانوادگی وهمچنین پذیرایی از رجال وقت استفاده می نمود. حسن سلیقه ای که تا آن زمان منحصر بفرد بود.این عمارت امروز برپا وبرجاست وچیزی ازآن کاسته نشده است.درمیان فضای باز بین درختان باغهای میوه انواع گوجه سیب وگلابی و... احداث نمود که این باغها امروز ازبین رفته وجای خود را زمین های داده است که از آن به عنوان زمین فوتبال وپارک بازی وغیره استفاده میشود.این باغ دارای هیچ حصا ر ودیواری نبودوتنها از سمت جنوب به رودخانه گوهر رود ختم می شد. شاید بتوان از اکبر خان به عنوان اولین کسی یاد نمود که از باغ خود به عنوان محل تفریح وتفرج وپذیرائی از مهمانان استفادنمود چنانکه بعد ها این باغ الگویی برای سایر باغداران که جزءرجال بودند قرار گرفت و هر یک باغی به  عنوان گردشگاه خانوادگی خود ترتیب دادند.دربین مردم رشت شایع بود که اکبر خان به هنگام کاشت هر درخت یک سکه به عنوان میمنت در پای هر درخت در عمق خاک قرار داد.

پیش ازپرداختن به موضوع فوق باید اشاره کنیم در گذشته رسم بود که پادشاهان وصاحب منصبان هر شهر و دیار از جمله رشت در زیر سدها ودرزیر پل ها قبل از ساخت  انها به عنوان میمنت یک سکه طلا یا نقره درزیر پی بنا ی مزبور قرار می دادند. اکبر خان نیز به هنگام کاشت درختان مزبور یک سکه ی2ریالی ناصر الدین شاهی درعمق خاک قرار داده است .این موضوع زیاد بعید به نظر نمی رسد ولی از آنجا یی که مردم شهر رشت ثروت  اکبر خان را که جزء متمولترین فرد استان گیلان بود را نشان بدهند این مطلب را شایع ساخته اند .قابل رد کردن می باشد یکی اینکه اکبر خان مردی اندیشمند ومقبول عامه بود اگر در پای هر درخت  یک سکه2ریالی در زیر خاک قرار داده باشد یعنی 400تومان پول را زیر خاک محبوس نماید .دوم اینکه به نظر می رسد شاهد مثال این موضوع ریشه  کن شدن صدها درخت تا به امروز می باشد که حتی به طور نمونه یکی از این سکه ها به دست نیامده است.

اکبرخان بیگلربیگی صاحب دو همسر واز هر دو همسر نیز صاحب یک دختر بود . پس از فوت اکبریکی از برادر زاده هایش به نام فتح الله خان اکبر که فرد شایسته ای بود ودر دستگاه اکبر خوان کار می کرد با همسر دوم اکبر خان ازدواج می کند وپس از مدتی دختر دوم اکبر خان درزمان حیات مادرش فوت می کندودختر اول اکبر خان با برادزاده  یذکور اکبر خان به نام صادق خان محتشم الملک ازدواج میکند ودر نتیچه نصف دارای واملاک اکبر خان ازجمله باغ وعمارت کلاه فرنگی به دختر اول ونصف دیگر به همسر دوم که همسر فتح الله خان اکبر بود می رسد.

محتشم الملک همسر وی علاقه زیادی به نگهداری باغ مزبورنشان دادند به طوریکه اقدام به ساختن یک پل چوبی در مجاور عمارت کلاه فرنگی بر روی رودخانه ی گوهر رود می نماید و از آن جهت تردد اهالی استفاده می شد.این پل معروف به"پل محتشم الملک"و باغ مزبور نیز به"باغ محتشم"معروف گردید.

دوره رونق باغ محتشم را می توان به یک دوره ی تقریبی 65 ساله یعنی از زمان احداث آن توسط اکبر خان  تازمان فوت دختر وی خانم تاج السلطنه درسال 1315شمسی محدود نمود. پس فوت همسر سردار معتمد باغ به دست پسرهایش افتاد که این باغ به عنوان مالیات بر ارث آنان که معادل 40000 تومان بود دراختیار  

دارایی رشت قرار می گیرد واز این زمان تقریبا پای مردم به این باغ باز می شود و پاتوق جوانان ونیز محل تفریح مردم در روز سیزده سال قرار می گیرد وجوانان از محیط آرام وساکت این باغ به منظور درس خواندن استفاده می نمودند وعده ای که صاحب ذوق ادبی و هنری بودند نیز از محیط این باغ بهره ها بردند وسبب این امر می توان گفت که جوانان و پیران این شهر از این باغ زیبا خاطرات شیرین به یاد دارند  تا این که در سال 1340درزمان استا نداری آقای علی محمد دهقان باغ مزبور از قید دارای آزاد شده ودر اختار شهرداری رشت قرار می گیرد .این باغ برای نخستین بار پس از تملک دارای باغ بندی گردید ورسما شکل یک پارک به خود گرفت .

پژوهش از:مهندس میلاد محمدی گیلانی – برداش از ماه نامه گیلوا

سفر ۱۰ روزه به شمال رشت گردی

سفر ۱۰ روزه به شمال؛ گیلان گردی از قزوین - رشت

برنامه سفر ده روزه به شمال، راهنمایی سفری است برای سفر به ویژه در ایام نوروز از قزوین به رشت و گیلان، همراهی قدم به قدم، از ماسوله و قلعه رودخان و ماسال گرفته تا لاهیجان و داماش و جواهر ده.

نام گیلان می‌آید، رشت، انزلی، لاهیجان، ماسوله، رودخانه، کوه، جنگل، غار، دریاچه، سد، امامزاده و روستا، آبشار، ابر در یک کلمه طبیعت، طبیعت ناب و بکر؛ سال‌های سال می‌شود دل به جاده‌های شمال زد و دوباره وسوسه سفر سراغمان می‌آید. همسفر جاده می‌شویم، از قزوین دل به جاده می‌سپاریم، ده روز زمان سفر و یک دنیا جاذبه. اما کجارویی‌ها همیشه به دنبال بهترین‌ها هستند، برای همین برای سفرمان برنامه داریم؛ برنامه سفر ده روزه، ساعت به ساعت و لحظه به لحظه، برنامه تجربه و لذت از تمام زیبایی‌های ممکن در ده روز گیلان گردی.

روز اول: به سوی آغاز تجربه‌های سبز

سفر از قزوین به سوی رشت

صبحانه در کنار سد منجیل

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳ ساعت

سد منجیل که در نقطه ی پیوستن دو رود قزل ‌اوزن و شاهرود در نزدیکی منجیل ساخته شده است، یکی از بهترین مکان‌ها برای ماهیگیری است؛ پس قلاب لنسر را بیندازید و منتظر باشید.

چشمه ماست خور رودبار

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت
• این چشمه در دهکده‌ی ماست خور، در ۵ کیلومتری شهر رودبار، در غرب سد منجیل قرار دارد. آب چشمه هنگام خروج از مظهر خود، گرم و جوشان است.

امامزاده هاشم

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳ ساعت (به همراه صرف ناهار)

اهمیت گردشگری در روستای امامزاده هاشم، مدیون طبیعت بکر و زیارتگاه هاشم بن محمد است. این بنا دارای بازارچه، مهمانسرا، مسجد، پارکینگ، پارک، کتابخانه، کشتارگاه و درمانگاه است؛ این مجموعه از پای کوه تا قله ادامه داشته و امکانی مناسب برای یک کوهنوردی سبک به شمار می‌آید.

پارک جنگلی سراوان و موزه میراث روستایی گیلان

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶ ساعت
• کیلومتر ۱۸ آزادراه رشت- قزوین، نرسیده به پلیس راه، جاده‌ی سراوان- شفت

در بخشی از محدوده پارک جنگلی سراوان که به «موزه میراث روستایی گیلان» اختصاص پیدا کرده است، شاهد معماری و فرهنگ روستایی مناطق مختلف گیلان خواهید بود. بناهایی در مقیاس و ساختار واقعی که به فضایی مشابه وضعیت اولیه انتقال یافته‌اند. برای تداعی هر چه بیشتر زندگی سال‌های دور مردمان گیلان، بخش‌های مختلف و جذابی برای گردشگران در نظر گرفته شده است. چایخانه‌ها، بازارها، مزارع و باغ‌های چای و شالیزار، کارگاه‌های آموزش و تولید صنایع‌دستی، نظیر گمج‌سازی و سفالگری، محوطه‌ی بازی‌ها و نمایش‌های بومی برای برگزاری کشتی گیله‌مردی و همچنین دو مجموعه‌ی مهمان‌پذیر با الهام از معماری روستایی به ظرفیت ۱۵۰ واحد ۳ تا ۵ نفره در نظر گرفته شده است که با آماده‌سازی نهایی این مجموعه، لذت شیرین زندگی در بافت روستایی مناطق مختلف گیلان و گشت و گذار در میان جاذبه‌های دیدنی این خطه‌ی سبز را تجربه خواهید کرد. پیشنهاد می‌کنیم قبل از رفتن به موزه از جهت باز بودن در روز مورد نظرتان اطمینان حاصل کنید.

اقامت شبانه

در پارک جنگلی سراوان محلی برای اقامت گردشگران وجود دارد.

روز دوم : آرامش صبح در کنار دریاچه سقالکسار...

روستا و دریاچه سقالکسار

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۵ ساعت
• از تهران به قزوین، رودبار، ۱۵ کیلومتری رشت، پلیس راه سراوان، انحراف به سمت جاده فومن، شهر شفت به سمت جاده جیر ده، بعد از امام زاده آقا سید شریف، روستای گردشگری سقالکسار

در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر رشت روستایی قرار دارد که طبیعت زیبا و وجود سد خاکی آن هر ساله تعداد زیادی از اهالی طبیعت گردی را به سوی خود جذب می‌کند. سقالکسار روستایی توریستی و مناسب طبیعت گردان واقع در استان گیلان است که دریاچه آن بر زیبایی این روستا افزوده به طوری که در هر فصل از سال که راهی این منطقه شوید دریاچه چهره‌ای دیدنی از خود را به نمایش می‌گذارد.

ناهار در رشت

رستوران‌های زیادی در رشت آماده پذیرایی از شما هستند، غذاهای گیلکی نیازی به توصیه ندارند.

عمارت کلاه فرنگی رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۱ ساعت
• این باغ در مرکز شهر رشت قرار گرفته و از طریق ماشین شخصی یا تاکسی از خیابان حافظ در دسترس است.

 این بنا به همراه باغ بزرگش که باغ محتشم نام دارد، با بنایی چوبی حدود دویست سال است که با بنیادی از چوب زیبایی خود را در شهر مرطوب حفظ کرده است.

بازار سنتی رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۴ ساعت
• مرکز شهر، میدان شهرداری، خیابان امام خمینی، بازار سنتی

بازار بزرگ شهر رشت در بافت قدیمی و مرکزی این شهر قرار داشته و مرکز کلیه‌ی فعالیت‌های بازرگانی در استان گیلان است. این بازار شامل میدان بزرگ و کوچک، چهارسوق‌ها و کاروانسراهایی است که سبک معماری و تزیینات و طاقی‌هایشان از بالای بام همچنان پابرجا مانده است.

خیابان گلسار

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت

 در این خیابان می‌توانید انواع اجناس باکیفیت از برندهای معتبر دنیا را بیابید. زا را، اکو، هاکوپیان، آدیداس، دورتی و غیره. در این خیابان و بلوارهای جانبی‌اش، برندهایی هستند که محصولات خود را در معرض دید مشتریان قرار داده‌اند. اگر قصد خرید داشته باشید این خیابان بهترین انتخاب شما در استان گیلان است.

اقامت شبانه

در رشت هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، سوییت و خانه‌های محلی برای اجاره وجود دارند. 

روز سوم: رشت گردی...

خانه میرزا کوچک خان

• زمان پیشنهادی برای بازدید:۲ ساعت
• خیابان استادسرا، خانه میرزا کوچک خان

 نخستین چیزی که توجه را در بدو ورود به زادگاه میرزا به خود جلب می‌کند آن جمله‌ی معروف میرزا است که روی دیوار خانه نوشته شده:

من استقلال ایران را خواهانم و بقای اعتبارات کشور را طالبم.

طبقه پایین، نمایشگاهی دائمی از کتب مربوط به تاریخ گیلان و نهضت جنگل را در خود جای داده و طبقه بالا اتاق‌های محل زندگی خانواده استادسرایی مانند آنچه در قدیم وجود داشته بازسازی شده است. در گوشه و کنار خانه هم روی دیوارها عکس‌ها و اسنادی از دوران مبارزات نهضت جنگل نصب شده است.

موزه رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت
• این موزه در مرکز شهر رشت قرار دارد و از طریق خیابان طالقانی (بیستون) با تاکسی یا ماشین شخصی می‌توانید خود را به آن برسانید.

این موزه از دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی تشکیل شده است. در بخش مردم شناسی آن که در طبقه‌ی اول موزه قرار دارد می‌توانید با انواع پوشش محلی مردمان خطه گیلان و نوع کسب و کار مردان و زنانش آشنا شوید.

پیاده راه فرهنگی و میدان شهرداری رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳ ساعت
• این پیاده راه در قلب شهر رشت به مرکزیت میدان شهرداری قرار گرفته است و حدود یک ساعت زمان نیاز دارد تا کل پیاده راه را طی کنید.

اگر مسافر کشورهای اروپایی بوده باشید، حتما پیاده راه‌های سنگفرش شده با کافه‌هایی در گوشه و کنار آن را در مرکز هر شهر دیده‌اید؛ جایی که ساکنین و گردشگران آن شهر برای گذراندن اوقاتی خوش در حال قدم زدن یا نوشیدن قهوه‌اند. در ایران اما نخستین و تنها شهری که اقدام به احیای بافت تاریخی شهر و ایجاد چنین فضای مفرحی نمود، رشت است، جایی که تنوع خوراکی‌هایش قطعا می‌تواند پیاده راهی خوشمزه را شکل دهد. 

سبزه میدان رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت
• این میدان در قلب شهر رشت واقع شده و از پیاده راه علم الهدی یا ۲۲ بهمن و طالقانی می‌توانید با ماشین خود را به‌این میدان برسانید.

 این میدان عمومی و قدیمی که در مرکز شهر رشت و در قلب تجاری این شهر قرار دارد، در اسناد تاریخی با نام باغ ملی نیز نامیده شده است.

ساختمان پست رشت

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۱ ساعت
• این ساختمان در قلب شهر رشت و در میدان شهردرای قرار دارد و از طریق پیاده راه فرهنگی با حدود ۱۰ دقیقه پیادهٰروی می‌توانید خود را به‌اینجا برسانید.

تالاب عینک

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت
• رشت، بلوار افتخاری، جاده رشت به فومن

به دلیل اینکه در عکس‌های هوایی این تالاب وسیع شبیه به عینک است، آن را تالاب عینک نامیده‌اند. از سال‌های دور این تالاب محل ماهیگیری بوده و تا امروز هم ادامه دارد. پس اگر از علاقعه‌مندان به تفریح ماهی‌گیری هستید می‌توانید ماهی‌هایی از نوع کپور و آزاد را در این تالاب صید کنید.

پیشنهاد: یخ بهشت حاج دهقانی و پسران خمام

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۱ ساعت
• شمال شرقی رشت، خمام، یخ در بهشت خمام

بهترین یخ در بهشت یا به قول گیلک‌ها «یخ بهشت» را در خمام مزمزه کنید، یخ بهشتی که هیچ گاه طعم آن را از یاد نخواهید برد. هرگاه به گیلان سفر کردید، سختی راه را به جان خریده و تا خمام بروید، با اینکه کمی برای ازدحام جمعیت معطل خواهید شد ولی طعم این یخ‌های بهشتی خوشمزه که از انواع میوه‌های فصل درست می‌شود، انتظار را برایتان شیرین خواهد کرد.

اقامت شب

در رشت هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، سوییت و خانه‌های محلی برای اجاره وجود دارند. 

روز چهارم: قلعه رودخان و ماسوله، همین قدر رویایی...

قلعه رودخان

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶ ساعت
• مسیر این قلعه در میان جنگل بوده و از ابتدای راه تا قلعه حدود ۱:۳۰ دقیقه پیاده‌روی دارید.

قلعه رود خان را عظیم‌ترین دژ نظامی و حکومتی گیلان دانسته‌اند؛ قلعه‌ای متعلق به دوره سلجوقی، در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن. قلعه رود خان در دل جنگلی سرسبز و بکر مانند دژی مستحکم و عظیم بسان پاسداری بر شهر خودنمایی کرده و هیبت و صلابتش هر بیننده‌ای را مسحور و متحیر می‌سازد.

این قلعه مهم تاریخی که مدت‌ها مرکز فرمانروایان گیلان بوده، اکنون نیز از بزرگ‌ترین و با عظمت‌ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران به شمار می‌آید. طبیعت بکر منطقه، آوای دلنواز پرندگان، نوای روح انگیز رودهای جاری و رستوران‌ها و دکه‌هایی که گاه و بی گاه از جلوی پایت سر در می‌آورند همه و همه تو را به سوی روزی متفاوت می‌خوانند؛ روزی که شبیه هیچ کدام از روزهای دیگرت نیست.

ماسوله

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۸ ساعت

معماری بسیار استثنایی و چشم نوازی در ماسوله پیش چشمانمان قرار می‌گیرد که حس هر گردشگری را دستخوش انقلابی زیبا شناسانه می‌کند و هنگامی که‌این معماری، رنگ تاریخی هزار ساله به خود می‌گیرد، قلم و عکس از بیان چشم نوازی خارق‌العاده‌اش الکن می‌مانند. طبیعت سه‌گانه جنگلی، مرتعی و کوهستانی و از سوی دیگر فرهنگ و تمدن خاص گیلکی، طالشی، ترکی و آمیزش آن‌ها با نمای کالبدی منحصر به فرد ماسوله، باعث شده تا سالانه چندین هزار نفر گردشگر از ماسوله دیدن نمایند.

اقامت شب

در ماسوله اقامتگاه‌ها، سوییت و خانه‌های ییلاقی برای اجاره وجود دارند، ماجراجویی یافتن خانه‌ای جنگلی هم فکر هیجان‌انگیزی است.

روز پنجم: اینجا جهانی دیگر است...

مسیر ییلاقی شالما

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶  ساعت
• شهرستان ماسال، به سمت غرب، دهستان طاس کوه، روستا و منطقه ییلاقی شال ما

شالما روستایی ییلاقی در دل طبیعت بکر و سرسبز دهستان طاس کوه است، جایی که ابر آسمان و خاک زمین، دست دوستی به سوی هم دراز کرده و فضایی بس بکر و دل انگیز را پدید آورده‌اند. در این روستای کوچک ۱۰۲ خانوار ساکن هستند که‌این خانوارها از مردمانی مهمان‌نواز و بس مهربان تشکیل شده‌اند. آن‌ها همواره با روی باز از میهمان‌های ناخوانده و مسافران استقبال می‌کنند. مسیر این ییلاق نیز دیدنی است.

اولسبلنگاه

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۸ ساعت
• ماسال، ۴۰ کیلومتری غرب ماسال، دهکده ییلاقی اولسبلنگاه

ماسال به زبان تالشی یعنی درختی ممرز که بر روی ارتفاعی بلند واقع شده است. اولِسبُلَنگاه از ییلاقات ماسال است، در توصیف آن چیز بیشتری نمی‌توان گفت، از آن پسش را باید چشم ببنید و تمامی وجود آدمی احساس کند، زیبایی ِ تمام و شگفتی ِ مدام...

اقامت شبانه

ماسال

اولسبلنگاه: شب را در کلبه‌های چوبی اولسبلنگاه که یکی از بهترین اقامت‌گاه‌های منطقه است بگذرانید.

روز ششم:  انزلی گردی...

مجتمع تفریحات دریایی انزلی (کاسپین)

• زمان پیشنهادی برای بازدید:  ۶  ساعت
• این مجموعه در کنار جاده ساحلی خشکبیجار-کیاشهر- انزلی واقع شده است و خارج از جاده اصلی است. برای رسیدن به‌این مجتمع از جاده اصلی رشت - انزلی خروجی حسن رود را انتخاب کرده و حدود ۵ کیلومتر رانندگی کنید تا به آنجا برسید، مراکز خرید و جاده در سمت چپ جاده قرار گرفته‌اند.

اگر هزینه رفتن به سواحل خارج از کشور را ندارید اما رویایش را در سر می‌پرورانید، سری به ساحل کاسپین انزلی بزنید، جایی که می‌توانید دمی روی صندلی‌های کنار ساحل دراز کشیده و حمام آفتاب بگیرید یا شنای مفصلی در آب‌های آبی خزر کنید. در این ساحل که کمی از سواحل خارج از کشور ندارد می‌توانید از کمدهای لباس دیجیتالی، دوش‌های آب گرم استاندارد کنار دریا، رستوران و کافه‌های متعدد و بسیاری خدمات دیگر که در هیچ کجای سواحل ایران تا به حال نداشته‌اید استفاده کنید. در کاسپین تنی به آب بزنید و خستگی زندگی مدرن را در آغوشش جای گذارید.

فانوس دریایی انزلی

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۱ ساعت
• بندر انزلی، خیابان مصطفی خمینی، فانوس دریایی انزلی

فانوس دریایی گیلان را خسرو خان گرجی، حاکم وقت گیلان در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخت. فانوس این مناره با روغن چراغ روشن می‌شده و برای راهنمایی دریا نوردان به کار می‌رفته است. این مناره‌ی فانوس دریایی، ساعتی هِندلی داشت که مهندسان آلمانی آن را بازسازی کردند.

اسکله و موج شکن بندر انزلی

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳ ساعت
• میدان بندر، اسکله و موج شکن غازیان

این موج شکن علاوه بر کاربرد اصلی‌اش مأمنی برای گردشگران و محلی‌هایی است که بعد از ظهر خود را روی موج شکن گذرانده و به تماشای منظره دریا، کانال، ساحل انزلی و بلوار پرداخته و از فراز آن خاطره فراموش نشدنی را برای خود باقی خواهند گذارد.

ساحل قو

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت

بندر زیبای انزلی ساحلی دارد به نام قو؛ وقتی که روی شن‌ها و ماسه‌های این ساحل قدم می‌زنی، نرمی شن‌ها پاهایت را نوازش داده و باد ملایم خزری روحت را می‌پرورد. در این ساحل پلاژها و غذاخوری‌های تفکیک شده‌ای را می‌بینی که می‌توانی بر اساس ذائقه‌ات مشتری‌شان باشی. در حین تماشای دریا به هنگام غروب، وقتی بعد از ساعت‌ها آب تنی روی شن‌های همچنان داغ ساحل نشسته‌ای، نگاهت به ردیف کشتی‌های تازه رسیده خوش آمد می‌گوید، کشتی‌هایی که در افقی دور آرام گرفته‌اند. نشانی ساحل آرام و زیبای قو، داخل خود شهر انزلی ست...

اقامت شب

• در انزلی هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، سوییت و خانه‌های محلی برای اجاره وجود دارند. 

روز هفتم: از تالاب انزلی تا بام سبز لاهیجان...

تالاب انزلی

• زمان پیشنهادی برای بازدید:  ۶  ساعت
• گیلان، بندر انزلی، جاده کنارگذر انزلی، تالاب انزلی

از جمله زیباترین مناظر آبی گیلان تالاب انزلی است. با مساحتی در حدود ۲۰ هزار هکتار در شمال ایران، در استان گیلان قرار دارد. مرداب انزلی از جالب‌ترین و بزرگ‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جانواران ایران محسوب می‌شود و هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از سوی کشورهای همسایه شمالی به‌ایران می‌آیند. تالاب انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ یک از تالاب‌های ایران قابل مقایسه نیست.

این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. در داخل تالاب جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای انزلی و آبکنار در ساحل آن قرار دارند. تالاب انزلی حکم تصفیه خانه را برای رودخانه‌هایی دارد که به دریای خزر می‌ریزد. این تالاب با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده ۵۰ گونه ماهی و صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم نظیری دارد.

شیطان کوه

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۴ ساعت

در لاهیجان زیبایی‌های طبیعت و شهرسازی دست به دست هم داده و شهری به غایت دیدنی و چشم‌نواز را طراحی نموده‌اند، یکی از این زیبایی‌های فرح‌بخش طبیعت شیطان کوه است. در گذشته به‌این منطقه شاه نشین کوه می‌گفتند و برکه‌ای در جلوی آن بود که برای انبار کردن آب در امر آبیاری از آن استفاده می‌شد.

امروز برکه به دریاچه‌ای مصنوعی تبدیل شده که در میان آن جزیره‌ای وجود دارد و عمارت کوچکی در این جزیره خودنمایی می‌کند. در دل شیطان کوه آبشاری مصنوعی ایجاد شده که آب آن از همین دریاچه که به استخر لاهیجان معروف است سرچشمه می‌گیرد.

استخر لاهیجان اکنون نسبت به گذشته بزرگ‌تر و زیباتر و اطراف آن با سنگفرش‌هایی که برای پیادهٰروی اختصاص پیدا کرده پوشیده شده است. در بالای شیطان کوه نیز فضایی مسطح وجود دارد که به بام سبز لاهیجان مشهور است، بامی که در آن شهر و قشنگی‌هایش چه در روز و چه در شب در زیر پایتان دلربایی می‌کند.

تله کابین احرار، بام سبز لاهیجان‌

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۲ ساعت
•  لاهیجان، بام سبز لاهیجان، تله کابین احرار

بام سبز لاهیجان فضایی رویایی و دل انگیز در بلندای شیطان کوه است که به واسطه اشرافش به شهر به بام سبز شناخته می‌شود.

اقامت شب:

در لاهیجان هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، سوییت و خانه‌های محلی برای اجاره وجود دارند.

روز هشتم: استخر، آبشار و هلو دشت ...

استخر لاهیجان

• زمان پیشنهادی: ۲ ساعت
• گیلان، لاهیجان، بلوار امام رضا (ع)، استخر لاهیجان

با ایجاد آبشار مصنوعی در کمر کوه شاه نشین و همچنین احداث بلوار و استراحتگاه بسیار خوش منظر و سایر تمهیداتی که در جهت زیباسازی و بهسازی این منطقه صورت گرفته، لاهیجان را به یکی از مراکز مهم توریستی ایران تبدیل کرده است.

بیشتر بخوانید:

• دیدنی‌های لاهیجان، از شیطان کوه تا بام سبز لاهیجان

ناهار در کنار آبشار لونک

• زمان پیشنهادی: ۲ ساعت
• جاده سیاهکل – دیلمان، ۲۵ کیلومتری شهر سیاهکل، روستای لونک

نام آبشار زیبای لونک برای خیلی از گردشگران شناخته شده است. شکوه و عظمت این آبشارها را باید با پیادروی در جنگل زیبای سیاهکل یافت. برای تماشای این آبشارها لازم است تا دقایقی را در امتداد رودخانه‌ی بالای آبشار به سمت جنگل قدم بزنید.

هلو دشت

• زمان پیشنهادی:  ۶ ساعت
• لنگرود، کومله، سل وش، بلور دکان، هلو دشت

منطقه جنگلی محور «بلوردکان– هلودشت» سراسر پوشیده از درختان جنگل‌های ممرز و توسکا است که درآمیخته با فندق‌های روستایی، در جوار باغات پراکنده‌ی چای، جلوه‌ای از بهشت روی زمین را سخاوتمندانه به روی هر رهگذری گشوده است. این جاده‌ی «کوهی – جنگلی» بسیار پر پیچ و خم و خطرناک است. راهی که با وجود آسفالته بودن باز هم راهی است پرخطر، اما بسیار زیبا؛ و همین باعث حضور گردشگران بسیاری در این منطقه شده است. در ارتفاعات هلو دشت قهوه‌خانه‌ای نیز برای استراحت وجود دارد.

اقامت شب

دیلمان: یک دکه روبه روی پارک نزدیک شیطان کوه وجود دارد که اطلاعات برای انتخاب جای مناسب و اسکان در اینجا به شما می‌دهد. خانه‌ها و اقامتگاه‌هایی برای گذراندن شب اجاره داده می‌شوند.

روز نهم: ابرها ما را به آسمان می‌برند...

داماش و بره سر

• زمان پیشنهادی: ٧ ساعت (با احتساب مسیر)

داماش نخستین روستای سرسبز این منطقه کوهستانی است که بر بلندی زمین ایستاده، بسیار نزدیک به آسمان تکیه داده بر کوه زیبای کنگاه. در این منطقه می‌توانید سوسن چلچراغ را بیابید، به همین علت داماش را سرزمین گل‌های سفید یا سرزمین لیلیوم می‌گویند. 

ناهار در روستای سرولات

• سرو لات، در فاصله ۳ کیلومتری جنوب چابکسر، در کنار رودخانه پر آب آچی­رود

سرولات، روستایی زیبا و سرسبز در استان گیلان و سه کیلومتری جنوب چابکسر است با عبور از جاده جنگلی این روستا می‌توان چشم‌اندازهای جنگلی و سکونتگاه‌های انسانی دو طرف جاده را خیره شد. بر فراز این روستا از بالادست نیر کشتزارها و سکونتگاه‌ها از دور خودنمایی می‌کنند.

رستوران خاور خانم

• زمان پیشنهادی: ۲ ساعت

رستوران خاور خانم در آن واقع شده و امروزه به لطف همین رستوران، افراد بسیاری هنگام سفر به استان گیلان، نیم نگاهی هم به آن می‌اندازند تا طعم غذاهای لذیذی مانند ترش کباب، ماهی و مرغ شکم پر، باقالی قاتق و به ویژه میرزا قاسمی را تجربه کنند.

جواهر ده

• زمان پیشنهادی: ۴ ساعت
• رامسر، بلوار امام خمینی به سمت لات محله، ۹ کیلومتر بعد از لات محله، روستای جواهرده

طبیعت بکر و سرزنده‌ی روستای جواهر ده، دارای دیدنی‌هایی از جمله جویبارهای بالادست روستا با آبشارهای زیبا، مسجد آدینه (که گفت همی‌شود پیش از این معبد زرتشتیان بوده است)، گورهای گبری پراکنده در مسیر، گهواره سنگی، سلاژ پشته، شیر سنگی، پارک جنگلی صفارود، دریاچه قو و آبشار دورود است.

اقامت شب

• اقامتگاه بومگردی گیله بوم

گیله بوم اقامتگاهی بومی و خانه‌ای سنتی در روستای قاسم آباد چابکسر است که در آن می‌توانید زندگی بومی را در فضایی از تزئینات اصیل بومی اما مدرن، در کنار مردم گیلک تجربه کنید. اینجا در حالی که روی نمد راه می‌روید و روی تشک می‌خوابید؛ می‌توانید به اینترنت وصل شوید و تجربه خود را در لحظه در اینستاگرامتان ماندگار کنید. اگر شانس با شما یار باشد و به مراسم عروسی قاسم آبادی‌ها دعوت شوید که آن وقت در میان رقص رنگ لباس‌های قاسم آبادی و موسیقی منحصربه‌فردشان، هم فال دارید و هم تماشا.

روز دهم: هنوز در سفریم...

عباس آباد و وداع با دریا

• زمان پیشنهادی: یک نگاه و کمی سکوت، ما مسافریم...

عباس آباد شهری کشیده شده، در باریکه دریا و رشته‌کوه‌های جنگلی، یکی از رویایی‌ترین جنگل‌ها و به خصوص جاده‌های ایران را درون خود جای داده است. پیش از ورود به این مسیر شگفت‌انگیز به پلاژ ساحلی آن سری زده و از دریای خروشان خزر خداحافظی کنید.

بازگشت از جاده رویایی؛ عباس آباد- کلاردشت...

•  زمان پیشنهادی: ۳ ساعت (با صرف صبحانه در جاده)

 راه کلاردشت را در پیش‌ بگیرید، جاده جنگلی این مسیر، غم پایان سفر را از خاطرتان محو می‌کند، حواستان به زیبایی‌ها که هست، در مسیر ازگیل، ولیک، انار، عشقه، تمشک، آلوچه (گوجه وحشی) را هم از دست ندهید. 

بیشتر بخوانید:

• کلاردشت؛ آشنایی با مقاصد تورهای طبیعت گردی ایران

ناهار در مازیچال

• زمان پیشنهادی بازدید: ۳ ساعت
• دو کیلومتر مانده به کلاردشت از روستای طویدره که در سمت چپ جاده قرار دارد، در جاده خاکی و جنگلی برانید، از این جا تا مازیچال ١٧ کیلومتر سربالایی راه پیش رو دارید.

سراغ ییلاق مازیچال بروید. مازیچال در ١٧ کیلومتری کلاردشت تا اواخر شهریور سکونتگاه ییلاقی روستاییان و دامداران منطقه است.

کلاردشت و دریاچه ولشت

• زمان پیشنهادی بازدید: ۴ ساعت

کلاردشت، دشتی بر فراز کوه‌ها؛ منطقه‌ای ییلاقی که آب و هوایش سال‌ها است، مسافرانش را برای سفر دوباره وسوسه می‌کند و ولشت دریاچه‌ای است به غایت زیبا و دل‌انگیز در دل طبیعت بکر کلاردشت. این دریاچه به لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب شیرینش فضای مناسبی برای اردک ماهیان و برخی پرندگان مهاجر فراهم نموده است. 

چاده چالوس را به سمت تهران پی بگیرید، خدا به همراه‌تان...

بیشتر بخوانید در کجا رو  ؟

تاریخچه شهرداری (بلدیه) رشت

تاسیس بلدیه(شهرداری)

به موازات پیشرفت عملیات انقلابی، اقدامات سازندگی نیز آغاز شد. حاجی میرزا خلیل که از مشروطه خواهان صدیق بود، مأمور تأسیس بلدیه ‍(شهرداری) گردید و انجمنی به ریاست حاجی میرزا یوسف خان و عضویت سید مهدی رییس الواعظین، ناصرالتجار، میر احمد امام، حاجی میرزا ابوطالب و میر منصور هدی به نام « انجمن بلدیه» به او کمک فکری می‌کردند. اصلاحات آن روزی شهر که در اطرافش فعالیت می‌شد، عبارت بود از: سنگفرش کوچه‌ها و خیابان‌ها ( در آن تاریخ اغلب نقاط شهر خاکی و به مجرد ریزش باران غیر قابل عبور بود)، طاق زدن زیر معابر به منظور عبور فاضلاب( گودال‌هایی که از بارندگی تشکیل می‌شد که مردم مجبور بودند به گرده افراد سوار شده از منطقه آب گرفته بگذرند) رسیدگی به قصاب‌خانه و نانواها و تنظیفات شهری و شماره‌گذاری درشکه‌ها و از این قبیل که هر یک در آن زمان دارای اهمیت خاصی بودند.

حاجی میرزا خلیل آقا، اولین رییس انجمن بلدیه رشت، فرزند میرزا مهدی شریعتمدار ملقب به حاجی ملا رفیع بود. وی کار سازندگی در سطح شهر را با جدیت تمام آغاز کرد. در شماره ۱۸ روزنامه نسیم شمال به تاریخ ۹ ربیع الثانی ۱۳۲۶ صفحه ۳ می‌خوانیم:

انجمن مبارک بلدیه به سعی و اهتمام آقای حاج میرزا خلیل آقا که رییس بلدیه است، شب و روز در فکر ترفیع حال اهالی و تخفیف قیمت اجناس و ارزانی ارزاق می‌باشند. راه پیر بازار که از خرابی ممتنع العبور بود، در این ایام به اهتمام بلدیه به نیکوترین طرحی مشغول تعمیر است و ایضاً بلدیه قول داده است که هر شب هزار چراغ از الکتریسیته و فانوس های ملّون در معابر و محلات شهر رشت روشن کند. در زمان صدی حاج میرزا خلیل آقا، ساختمان کنونی شهرداری رشت هنوز ساخته نشده بود و اداره بلدیه در محل ساختمان«خوشتاریا» مستقر بود، در روزنامه پرورش شماره ۱۳۵ چهارشنبه اول تیر ماه ۱۳۰۵ می خوانیم:

ا«اداره بلدیه دیروز اثاثیه خود را از ساختمان «خوشتاریا» به عمارت جدید الاحداث بلدیه انتقال داده و دوائرمحاسبات، تفتیشی، کابینه، ارزاق نیز به عمارت مذکور منتقل شدند»

همان گونه که گفته شد، رشت از نخستین شهرهای ایران است که در آن شهرداری تأسیس شد و شهرداری رشت از اول تأسیس تاکنون به بهسازی فضای شهری و توسعه امکانات شهر پرداخته است و روند رو به رشدی که در سال های اخیر در زیر سایه دولت خدمتگزار جمهوری اسلامی سرعت بیشتری یافته و چهره شهر را دگرگون کرده است؛ اما همانگونه که در اخبار روزنامه‌های آن دوران درج شده، بیشترین نقش در این توسعه و سازندگی را مردم داشته اند و همانان بودند که در آغاز به تأسیس بلدیه آن روز و شهرداری امروز همت کردند تا شهری پاکیزه و زیبا چون خانه های خود داشته باشند. مردمی که هنوز هم دست یاری رسان شان در دست ماست و هرگام ما در راه سازندگی، مرهون کمکهای آنان.

 رشت مرکز استان گیلان در شمال ایران است. این کلانشهر بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر شمال ایران در بین سه استان‌های حاشیهٔ دریای خزر و بزرگترین شهر گیلک نشین، بزرگترین سکونت گاه سواحل جنوبی دریای خزر محسوب می‌شود.